Układ Słoneczny w Izerach
Góry Izerskie, okolice Orle, czy Chatki Górzystów chyba każdy zna i lubi. Urokliwe miejsca zachęcają do wędrowania i latem i zimą, narciarze biegowi i rowerzyści też znajdą tu coś dla siebie. Ale skąd Układ Słoneczny w Izerach? Już tłumaczę 🙂
Wspomniany rejon jest bardzo atrakcyjny również dla miłośników astronomii. Naturalne ukształtowanie terenu osłania okolice przed zanieczyszczeniem światłem ze Szklarskiej Poręby, Jeleniej Góry, Harrachova czy Liberca. Dzięki temu bez problemu można tu wykonywać obserwacje astronomiczne, a formalnie od 2009 został tu utworzony Izerski Park Ciemnego Nieba.
Źródło: http://www.izera-darksky.eu/izera/izera-pl.html
Już wcześniej w Stacji Turystycznej Orle zbierali się astronomowie-amatorzy aby robić zdjęcia nocnego nieba. I być może też z tej przyczyny pomiędzy Orle, a Chatką Górzystów w ramach projektu Astro Izery w 2013 roku uruchomiono ścieżkę dydaktyczną „Model Układu Słonecznego”.
Model Układu Słonecznego
Odległości we Wszechświecie, w tym również w naszym macierzystym układzie są ogromne. Prezentowane w książkach rysunki, czy dostępne pracowniach szkolnych modele 3D Układu Słonecznego są tyle efektowne co nieprawdziwe. Dlaczego nieprawdziwe? Bo nie możemy odwzorować właściwej skali. Aby sobie to uzmysłowić musimy się wybrać w teren, dopiero model w skali jeden do miliarda odzwierciedla rzeczywistość.
Słońce w tym modelu jest umiejscowione tuż przy Stacji Turystycznej Orle. Dostaniemy się tu bezproblemowo. Jeśli ktoś nie posiada samochodu to najlepiej będzie dojechać pociągiem ze Szklarskiej Poręby do Jakuszyc, a potem przejść czerwonym szlakiem na Orle.
Na polanie przy ścieżce prowadzącej w stronę Chatki Górzystów znajdziemy wykonany z kostki brukowej model Słońca pośrodku którego znajduje się gnomon czyli czyli skalny słup wbity w ziemię, który jako najprostszy przyrząd astronomiczny może służyć do odczytywania czasu, pór roku oraz zjawisk związanych z odchyleniem ziemskiej orbity. Słońce w tej skali ma ponad metr średnicy.
Jeśli będziemy stali przy gnomonie i odwrócimy się w stronę Chatki Górzystów będziemy mogli dostrzec pierwszą planetę, a w zasadzie miejsce gdzie ona się znajduje. Przy jednym z budynków stacji zobaczymy głaz, na którym jest płyta z modelem Merkurego. Wszystkie modele planet i planet karłowatych zostały wykonane właśnie w ten sam sposób. Jest metalowa płyta, z dwuwymiarowym wyobrażeniem obiektu, która jest umieszczona na kamieniu. Kamienie te to skały pochodzące z obszaru Sudetów. Idąc więc ścieżką poznajemy nie tylko astronomię ale i bogactwo geologiczne tego regionu. Na każdej zaś płytce znajdziemy nazwę planety lub planety karłowatej, jej symbol, otwór o rozmiarze odpowiadającym rozmiarowi planety w skali jeden do miliarda oraz nazwę fundatora .
Obiekty modelu Układu Słonecznego
Idąc od Orle w stronę Chatki Górzystów pokonujemy około 5 km na Ziemi, a w modelu Układu Słonecznego przemieszczamy się od Słońca w stronę jego granic, mijając planety skaliste, gazowe olbrzymy, a dalej natrafimy na planety karłowate. Pierwotnie model kończył się na Hali Izerskiej i nie zawierał planet karłowatych, obecnie jest już bardziej rozbudowany.
Źródło: http://djkupras.blogspot.com/2009/03/zrob-sobie-ukad-soneczny.html
Jeszcze na Orle znajdziemy wszystkie planety skaliste, Merkurego, Wenus, Ziemię wraz z Księżycem oraz Wenus. Gazowych olbrzymów musimy szukać na szlaku idąc w stronę Chatki Górzystów. Poniżej umieściłem w kolejności zdjęcia planet i planet karłowatych, które znajdziemy na ścieżce dydaktycznej.
Na Neptunie kończy się pierwotny model ale obecnie jeśli będziemy od Hali Izerskiej iść dalej w stronę Świeradowa znajdziemy kolejne obiekty.
Na ścieżce dydaktycznej znajduje się jeszcze model planety karłowatej Eris. Ale tam (jeszcze) nie dotarłem, więc nie posiadam jej zdjęcia. Może uzupełnię to tego lata?
Więcej informacji o ścieżce dydaktycznej i położeniu poszczególnych modeli oraz Izerskim Parku Ciemnego Nieba znajdziecie tutaj:
- Projekt Ast ro Izery http://www.astro.uni.wroc.pl/astroizery/index.html
- Izerski Park Ciemnego Nieba http://www.izera-darksky.eu/
Planując wycieczkę w Izery warto więc wziąć pod uwagę możliwość odbycia kosmicznej podróży. Ja osobiście polecam! Polecam też to przepiękne miejsce w górach, więc na koniec będzie jeszcze parę zdjęć izerskich krajobrazów.
